خلاصه کتاب مسائل نظامی و استراتژیک معاصر آقایان دکتر علیرضا ازغندى و دکتر جلیل روشندل

1. تحولات فناوری نظامی :

- ظهور فناوری‌های جدید مانند پهپادها، سلاح‌های لیزری، و جنگ سایبری تحولات بزرگی در استراتژی‌های نظامی ایجاد کردن.

- این فناوری‌ها باعث کاهش هزینه‌های انسانی و افزایش دقت در عملیات‌های نظامی شدن.

2. تغییرات در توازن قوا :

- ظهور قدرت‌های جدید مانند چین و هند و کاهش نسبی نفوذ ایالات متحده در سطح جهانی.

- نقش فزاینده سازمان‌های بین‌المللی و اتحادیه‌ها در مدیریت بحران‌های نظامی.

3. چالش‌های امنیتی جدید :

- تروریسم بین‌المللی، تغییرات اقلیمی، و بحران‌های مهاجرتی به عنوان چالش‌های امنیتی جدید مطرح شدن.

- این چالش‌ها نیازمند پاسخ‌های چندجانبه و همکاری بین‌المللی هستن.

استراتژی و جنگ

1. مفاهیم استراتژی و تاریخ تکامل آن :

- استراتژی به معنای برنامه‌ریزی و اجرای اقدامات برای دستیابی به اهداف بلندمدته.

- تاریخ استراتژی نظامی از دوران باستان (مانند استراتژی‌های جنگی سان تزو) تا دوران مدرن (مانند نظریه‌های کارل فون کلاوزویتس) تکامل یافته.

2. تعاریف و آموزه‌های جنگ :

- جنگ به عنوان ادامه سیاست با ابزارهای دیگر تعریف می‌شه (کلاوزویتس).

- آموزه‌های جنگ شامل تاکتیک‌ها، استراتژی‌ها، و اصول رهبری نظامی هستن.

عوامل تعیین‌کننده استراتژی

1. عوامل ساختاری :

- ساختار نظام بین‌الملل (تک‌قطبی، دوقطبی، یا چندقطبی) بر استراتژی‌های کشورها تأثیر می‌ذاره.

- نقش نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد در شکل‌دهی به استراتژی‌ها.

2. تسلیحات :

- نوع و میزان تسلیحات در دسترس کشورها بر استراتژی‌های نظامی اون‌ها تأثیر می‌ذاره.

- تسلیحات هسته‌ای به عنوان یک عامل بازدارنده عمل می‌کنن.

3. مجتمع‌های نظامی-صنعتی :

- این مجتمع‌ها نقش مهمی در تولید تسلیحات و تأمین نیازهای نظامی کشورها دارن.

- رابطه نزدیک بین دولت‌ها و شرکت‌های نظامی-صنعتی می‌تونه بر تصمیم‌گیری‌های استراتژیک تأثیر بذاره.

4. اهمیت و اهداف کسب اطلاع :

- اطلاعات دقیق و به‌موقع برای تدوین استراتژی‌های مؤثر ضروریه.

- سازمان‌های اطلاعاتی نقش کلیدی در جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات دارن.

انواع و سطوح استراتژی

1. استراتژی‌های سیاسی :

- استفاده از ابزارهای دیپلماتیک و سیاسی برای دستیابی به اهداف ملی.

- مثال: مذاکرات برجام برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران.

2. استراتژی‌های نظامی :

- استفاده از نیروهای نظامی برای دستیابی به اهداف استراتژیک.

- مثال: عملیات نظامی آمریکا در عراق و افغانستان.

3. توازن و بازدارندگی :

- توازن قوا به معنای توزیع قدرت بین کشورها برای جلوگیری از جنگه.

- بازدارندگی به معنای استفاده از تهدید برای جلوگیری از اقدامات خصمانه دشمنه.

محدودیت‌های استراتژی در قلمرو ابزار و تسلیحات نظامی

1. خلع سلاح :

- تلاش برای کاهش یا حذف تسلیحات نظامی به منظور افزایش امنیت بین‌المللی.

- مثال: پیمان‌های خلع سلاح هسته‌ای.

2. سازمان ملل متحد و خلع سلاح :

- سازمان ملل متحد نقش مهمی در ترویج خلع سلاح و کنترل تسلیحات داره.

- برنامه‌هایی مانند معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT).

3. قراردادهای دوجانبه و چندجانبه خلع سلاح :

- قراردادهای دوجانبه (مانند START بین آمریکا و روسیه) و چندجانبه (مانند معاهده منع آزمایش‌های هسته‌ای) برای کاهش تسلیحات.